نکته مهم اینجاست که علت چاقی شکم در زنان و مردان یکسان بدن و هرکدام به شکل متفاوتی به تغییر وزنی که واکنش نشان می دهد. در زنان معمولاً نوسانات هورمونی، استرس و تغییرات دوره‌ای بدن نقش پررنگ‌تری دارد، در حالی که در مردان بیشتر سبک زندگی کم‌تحرک، تغذیه پرکالری و استرس شغلی باعث تجمع در شکم می‌شود. همین تفاوت ها باعث می شود که روش های لاغری شکم هم برای همه یک نسخه ثابت باشد و لازم باشد قبل از هر کاری، ریشه اصلی این مشکل دقیق بررسی شود.

در این مقاله قرار است خیلی روشن و قابل‌فهم می‌شود توضیح داد که چرا شکم ایجاد می‌شود، چه عواملی در زنان و مردان آن را تشدید می‌کند و چگونه می‌توان این مشکل را به شکل اصولی کنترل یا درمان کرد. اگر همیشه از شما بخواهید «چرا فقط شکمم بزرگ می‌شود؟» یا «چرا با وجود رژیم، شکمم کوچک نمی‌شود؟» بهتر است این مطلب را تا انتها بخوانید، چون قرار است پاسخ این سؤال‌ها را دقیق، ساده و کاربردی در اختیار شما بگذارید.
اگر شکم بزرگی دارید برای دریافت مشاوره می توانید با مشاورین ما در کلینیک در تماس باشید .

رژیم غذایی بدون شک یکی از عوامل موثر در شکل گیری چاقی شکم است اما اگر بی ام ای بالا دارید اسلیو معده بهترین گزینه برای لاغری شما برای دریافت نوبت از دکتر اسلیو معده در تهران کافیست نوبت آنلاین خود را رزرپ می کنید . غذاهای سرشار از قند، نوشیدنی‌های شیرین، انواع فست فود، درمان ترانس و خوراکی‌های فراوری شده نه‌تنها باعث افزایش قند خون می‌شوند. این افزایش سریع قند خون باعث انسولین می‌شود و انسولین تمرین‌سازی را تشدید می‌کند. آن هم بیشتر در ناحیه شکم.

حتی در ظاهر سالم‌ترین خوراکی‌ها، مانند نان‌های سفید یا نوشیدنی‌های صنعتی کم‌کالری، مقدار زیادی از وجود مخفی وجود دارد که بدون آن حس کنید شما را وارد چرخه ذخیره‌سازی می‌کنید. از طرفی، مصرف نوشیدنی باعث می‌شود حس سیری کمتر شود و ناخودآگاه بیشتر بخورد. نبود فیبر کافی نیز باعث می‌شود که بدنی کندتر شود و شکم برجسته‌تر شود. نوشابه‌ها، سس‌ها، کیک‌ها، شکلات‌های صنعتی، غذاهای کنسروی و هر نوع خوراکی که ترکیبی از مواد مصنوعی است، می‌تواند محرک ذخیره‌سازی در شکم باشد.

خواب ناکافی و نامنظم و نقش آن در افزایش وزن شکمی

خواب یکی از همان عواملی است که معمولاً به چشم نمی‌آید، اما تأثیرش بر چاقی شکم مستقیم و بسیار جدی است. وقتی بدن خواب کافی ندارد، چیزهای گرسنگی و سیری کاملاً به هم می‌ریزند. هورمون «لپتین» که پیام سیری می‌فرستد کم می‌شود و هورمون «گرلین» که اشتها می‌کند بالا می‌رود. این ترکیب دقیقاً همان چیزی است که فرد را به خوردن در ساعات شب یا پرخوری روز بعد از سوق می‌دهد و در نهایت باعث تجمع در شکم می‌شود.

از طرف دیگر، کم‌خوابی سطح کورتیزول را هم بالا می‌برد و همان‌طور که در بخش استرس توضیح دادیم، کورتیزول رابطه مستقیم با ذخیره تصویر در اطراف شکم دارد. بنابراین فردی که شب‌ها کم می‌خوابد، حتی اگر رژیم سختی هم داشته باشد، همچنان با چاقی شکم دست‌وپنجه نرم می‌کند. این موضوع نشان می‌دهد که خواب نه یک موضوع جانبی، بلکه بخشی از سیستم متابولیک بدن است.

چرا در زمان کم‌خوابی بدن بیشتر ذخیره می‌کند؟

در شرایط کم‌خوابی بدن عملاً در حالت «بقا» قرار می‌گیرند. یعنی تصور می‌کند روز سختی پیش روست و باید انرژی بیشتر ذخیره شود. این وضعیت باعث می‌شود متابولیسم شود و بدن‌سوزی کمتری انجام دهد. همچنین، به دلیل، فرد کمتر تحرک دارد و کمی می سوزاند. در نتیجه این عوامل کاهش مصرف انرژی و افزایش افزایش بدن به اصلاح‌سازی است، در ناحیه شکم که معمول‌ترین محل ذخیره انرژی در بدن می‌شود. کم‌خوابی حتی روی کیفیت هضم هم اثر می‌گذارد و نفخ شکمی را می‌کند که باعث می‌شود شکم برجسته‌تر شود.

تغییرات هورمونی دوران یائسگی و تاثیر آن بر چاقی شکم زنان

بسیاری از زنان بعد از ورود به دوران یائسگی متوجه افزایش وزن در ناحیه شکم می‌شوند، حتی اگر تغذیه‌شان تغییر نکند. دلیلش درمان استروژن است. استروژن علاوه بر نقش در باروری، وظیفه کنترل نحوه ذخیره سازی در بدن را هم دارد. زمانی که استرافت می‌کند، بدن بدن پیدا می‌کند، بیشتر در ناحیه شکم ذخیره می‌شود.

این تغییر ذخیره‌سازی‌سازی فقط ظاهری نیست؛ بلکه باعث افزایش احشایی می شود، همان چیزی است که در اطراف اندام های حیاتی مثل بدن و پانکراس جمع می شود و خطر بیماری های قلبی، فشار خون را بالا می برد. بنابراین چاقی شکم در دوران یائسگی یک موضوع طبیعی اما قابل کنترل است.

چطور می‌توان چاقی شکم زنان را از یائسگی مدیریت کرد؟

بدن در این دوران واکنش متفاوتی به رژیم و ورزش نشان می‌دهد. بهترین راه، افزایش مصرف، انجام تمرینات قدرتی و کنترل استرس است. تمرین‌های مقاومتی به حفظ و جلوگیری از کاهش متابولیسم کمک می‌کنند و سیستم هورمونی را تا حدی به وضعیت پایدار می‌برند. فعالیت‌هایی مثل پیاده‌روی تند یا تمرینات هوازی منظم، تمرین احشایی را هدف قرار می‌دهند. همچنین مصرف غذاهای ضدالتهاب مانند ماهی، سبزیجات سبز و آجیل‌ها را در تغییراتی که می‌کند را بهتر مدیریت کنید. زنان بدانند این دوران قابل کنترل است و با اصلاح سبک زندگی می‌توان جلوی تجمع شکمی را گرفت.

چاقی احشایی چیست و چرا خطرناک تر از زیرپوستی است؟

بسیاری از افراد وقتی صحبت از چاقی شکم می‌شود فقط به ظاهر می‌شود، اما این واقعیت است که خطری در لایه‌های از رفتن نهفته است که نمی‌شود: دیدن شکم. این اجرا در اعماق شکم و اطراف اندامهای حیاتی ذخیره می شود. رنگ‌های زیرپوستی که نرم و قابل‌مشکل است، احشایی متابولیک‌تر و بسیار خطرناک‌تر است، چون مواد مغذی و مواد معدنی آزاد می‌شوند.

این ماده غذایی بدنی را وارد حالت مزمن می‌کند و همین عامل باعث افزایش خطر بیماری‌های قلبی، مقاومت به انسولین، مشکلاتی و حتی اختلالات هورمونی می‌شود. به همین دلیل پزشکان همیشه شکمی را جدی می‌گیرند، حتی اگر وزن کلی فرد بالا نباشد.

چرا مسابقه احشایی سریع‌تر از سایر مسابقات‌ها تشکیل می‌شود؟

چربی احشایی از نظر بیولوژیکی قابلیت «فعال شدن سریع» دارد؛ یعنی تحت تاثیر استرس، خواب بد، مصرف غذاهای پرقند یا حتی کم‌تحرکی خیلی سریع‌تر رشد می‌کند. سلول‌های این نوع گیرنده‌های بیشتری برای کورتیزول دارند، بنابراین یک محرک مستقیم برای آن است. همچنین مصرف غذاهای فراوری‌شده و نوشیدنی‌های شیرین باعث می‌شود که این دسته از غذاها را با سرعت بیشتری افزایش دهند. نکته جالب توجه در کاهش احشایی از خواب کافی، ورزش مقاومتی و رژیم با قند پایین است، و این نتیجه را به‌سختی از بین می‌رود.

نقش مقاومت به انسولین در بزرگ شدن شکم

مقاومت به انسولین یکی از مهم‌ترین انتخاب چاقی شکم در مردان و زنان به شمار می‌رود. زمانی که سلول‌ها نسبت به هورمون انسولین بی‌تفاوت می‌شوند، بدن باید می‌شود انسولین بزرگ شود. انسولین بالا یک پیام روشن به بدن می‌دهد: «چربی‌ها را ذخیره کن». ذخیره‌سازی تحت تأثیر این امر، معمولاً در ناحیه شکم بیشتر اتفاق می‌افتد.

مقاومت به انسولین معمولاً نتیجه سبک زندگی نادرست است. از جمله مصرف زیاد قند، نان سفید، برنج سفید، نوشابه، شیرینی‌ها و نشستن‌های بلندمدت. کم‌خوابی، استرس و چاقی احشایی مقاومت به انسولین را بیشتر می‌کنند، یعنی یک چرخه معیوب کامل.

نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‎

یکی از نشانه‌های مهم این وضعیت، احساس گرسنگی سریع بعد از غذاست. افراد مبتلا معمولاً از خوردن یک غذای سنگین، خیلی زود دوباره گرسنه می‌شوند، چون بعد از خوردن غذای سنگین می‌شوند. نشانه دیگر مزمن و خواب‌آلودگی بعد از خوردن غذاست که بسیاری از افراد آن را جدی نمی‌گیرند. تجمع‌های اطراف شکم، لک‌های پوستی تیره در چین‌ها و شدید به شیرینی‌ها نیز از علائم دیگر این مشکل هستند. اگر این نشانه‌ها نادیده گرفته شود، دچار شکم شدیدتر و کنترلش سخت‌تر خواهد شد.

مصرف الکل و نوشیدنی‌های شیرین و تاثیر آن بر بیماری شکم

نوشیدنی‌های شیرین، از نوشابه‌های گرفته شده تا آبمیوه‌های صنعتی، یکی از سریع‌ترین راه‌های افزایش شکمی هستند. این نوشیدنی‌ها قند بسیار بالایی دارند و چون به‌صورت مایع وارد بدن می‌شوند، قندشان خیلی سریع جذب می‌شود و باعث افزایش شدید انسولین می‌شود. الکل هم با کند کردن متابولیسم و افزایش مصرف مصرفی، زمینه چاقی شکم را فراهم می‌کند.

نکته اینجاست که نوشیدنی‌ها هیچ حس سیری ایجاد نمی‌کنند. یعنی فرد زیادی وارد بدن می شود بدون اینکه متوجه شوید. به مرور این گزینه‌های اضافی راه‌های جز تبدیل شدن به نتیجه گرفتن و بدن هم می‌تواند آن‌ها را دقیقاً در اطراف شکم ذخیره کند.

چرا نوشیدنی‌ها راحت‌تر از غذای شکمی می‌سازند؟

چون نوشیدنی‌ها فرآیند جویدن و هضم اولیه را دور می‌زند. بدن در درمان با مایعات شیرین هیچ مقاومتی نشان نمی دهد و مستقیم آن را جذب می کند. این جذب سریع مثل یک شوک قندی عمل می‌کند و انسولین را به شدت بالا می‌برد. از سوی دیگر، سوخت‌وساز الکل اولویت بدن را تغییر می‌دهد؛ یعنی سعی کنید بدن می‌کند الکل را بسوزاند و می‌کند و می‌کند تا بعداً بسوزاند، اما معمولاً این «بعداً» هیچ وقت نمی‌رود و نمی‌رود در شکم باقی می‌ماند.

کاهش توده عدلانی با افزایش سن و اثر آن بر چاقی شکمی

یکی از اتفاقاتی که با افزایش سن به‌طور طبیعی رخ می‌دهد، کاهش توده عضلانی است. بزرگ‌ترین مصرف‌کننده‌ها در بدن هستند و وقتی حجم آن‌ها کمتر می‌شود، سرعت متابولیسم هم باعث می‌شود. در نتیجه بدن با همان میزان غذا، انرژی می‌سوزاند و تغییر شکل‌های بیشتر به ذخیره می‌شوند، آن هم در منطقه شکم که راحت‌ترین محل ذخیره‌سازی است. این روند آهسته‌ای پیش می‌رود و معمولاً افراد از ۳۰ یا ۴۰ دقیقه بعد از وقوع شکم خود می‌شوند، حتی اگر وزنشان خیلی تغییر نکرده باشد.

چرا کاهش عضله شکم را زودتر از سایر نواحی چاق می‌کند؟

دلیلش این است که مرکزی بدن معمولاً در سبک زندگی امروز کمتر می‌شوند. عضله‌ای که کمتر کار می‌کند، تحلیل می‌رود و همین تحلیل باعث می‌شود که در مرکز بدن به سرعت کاهش یابد. وقتی کم‌سوزی شود، بدن ذخیره می‌شود. از طرفی، با افزایش سن، بدن کار ترمیم و ساخت عضله جدید را از دست می‌دهد و این شرایط را سخت‌تر می‌کند.

راهکارهای جلوگیری از چاقی شکم ناشی از تحلیل عضلانی:
• تمرینات مقاومتی ۲ تا ۳ بار در هفته
•مصرف مصرف کافی
• خواب مناسب
• کاهش استرس
• انجام حرکات تقویت مرکزی

اختلالات تیروئید و ارتباط آن با چاقی شکمی

تیروئید یکی از مهم‌ترین غدد بدن است که تنظیم سوخت‌وساز را بر عهده دارد. وقتی این غدد می‌شود، متابولیسم می‌کند و بدن کمتری می‌سوزاند. نتیجه این وضعیت مشاهده در کل بدن و به‌خصوص ناحیه شکم است. خیلی از افراد بدون اینکه اشتهایشان افزایش پیدا کند یا ورزش را کنار گذاشته باشد، فقط به دلیل کم کاری تیروئید با شکم برخورد می‌شود.

حتی اختلالات خفیف تیروئید هم می‌تواند باعث نفخ شود، احتباس آب و کاهش انرژی شود و همین موارد ظاهر شکم را از قبل نشان می‌دهد. زنان به دلیل تغییرات بیشتر در معرض عملکرد تیروئید هستند.

علائم هشداردهنده اختلالات تیروئیدی است که به چاقی شکم می‌شود

این نشانه‌ها معمولاً پنهان هستند و با علائم اشتباه گرفته می‌شوند.
برخی از علائم مهم:
• پایان مداوم و سنگینی بدن
• افزایش وزن بدون تغییر در غذا
• سردی دست و پا
• ریزش مو
• خشکی پوست
• ضربان قلب پایین
• برجستگی شکم بدون پرخوری

اگر این نشانه‌ها وجود داشته باشد، احتمال دارد چاقی شکمی ناشی از مشکل تیروئید باشد، نه سبک زندگی.

نقش دستگاه گوارش، نفخ و مشکلات هضم در برجستگی شکم

همیشه چاقی شکم به معنی نیست. بسیاری از برجستگی شکم در برخی افراد به دلیل مشکلات غذایی، نفخ، یبوست یا عدم تحمل برخی از غذاهاست. وقتی هضم درست انجام شود، غذاهام مدت بیشتری در دستگاه ضبط می‌کنند و گاز و گاز ایجاد می‌کنند. این وضعیت ظاهراً شکم را بزرگ‌تر می‌کند از آنچه واقعاً نشان می‌دهد و حتی گاهی با دور شکم اشتباه گرفته می‌شود.

بضي افراد به برخي غذاها غذاها دارند. مثلاً لاکت، گلوتن یا حتی برخی از گیاهان خام. وقتی چنین خوراکی‌هایی مصرف می‌شوند، بدن واکنش نشان می‌دهد و شکم متورم می‌شود. این اتفاق ربطی به خوردن ندارد، کاملاً مربوط به سیستم گوارشی است.

چه چیزهایی بیشتر نفخ را ایجاد کنند؟

موارد زیر از رایج‌ترین عوامل برجستگی شکم هستند:
• مصرف زیاد نمک
• نوشابه و نوشیدنی های گازدار
• غذاهای چرب و سرخ شده
• نان سفید و پاستا
• شیر و لبنیات پرچرب
• خوردن غذای سریع
• مصرف زیاد آدامس
• همه آب بدن

شناخت این عوامل کمک می‌کند بفهمیم برجستگی شکم همیشه «چربی» نیست و گاهی فقط یک موضوع غذایی است.

تفاوت الگوی چاقی شکم در مردان و زنان

بدن مردان و زنان از نظر نحوه ذخیره الگوهای متفاوتی دارد. مردان معمولاً الگوی «سیبی‌شکل» دارند؛ یعنی بیشتر در قسمت میانی بدن و شکم جمع می‌شود. این بالا الگوی خطر احشایی را می‌برد. در مقابل، زنان قبل از یائسگی معمولاً الگوی «گلابی‌شکل» دارند. یعنی کار در ران و باسن بیشتر ذخیره می‌شود. اما پس از الگوی یائسگی تغییر می‌کند و زنان نیز به سمت ذخیره ذخیره در شکم می‌روند.

این تفاوت‌ها باعث می‌شود که ارزیابی چاقی شکم در زنان و مردان باید متفاوت باشد. مثلاً مردی با BMI معمولی می‌تواند شکمی خطرناک باشد اما خودش متوجه نشود.

مقایسه الگوهای چاقی

• مردان: ورزش احشایی بیشتر تجمع سریع‌تر ورزش، بالا به کورتیزول
• زنان قبل از یائسگی: تجمع در باسن و ران، بیشتر به استروژن
• زنان بعد از یائسگی: تغییر الگوی ذخیره به سمت شکم
• مردان لاغر با شکم برآمده: چهره احشایی پنهان
• زنان با شکم پایین: افت عضله عرضی شکم یا خود مشکلی اگر فک میکنید شکم بزرگی دارید کافیست بیام بدن خود را محاسبه کنید برای درباره

آخرین پست‌ها

شمس

دکتر سعید شمس نصرتی at جراح لاپاراسکوپی

دکتر سعید شمس فوق تخصص رشته لاپاراسکوپیک و جراحی های چاقی و متابولیک، یکی از بهترین جراحان اسلیو معده در تهران هستند. ایشان عضو فعال انجمن جراحان درون بین (لاپاراسکوپیک) کشور، عضو جامعه جراحان ایران و جامعه بین المللی جراحی چاقی (IFSO) هستند. دکتر شمس علی با توجه به اینکه یکی از پزشکان جوان در این حوزه هستند اما تجربه بسیار زیادی در زمینه انواع جراحی لاغری اعم از اسلیو معده، بای پس معده و … با روش مدرن لاپاراسکوپی را دارند، که می توانید در بخش گالری تصاویر قبل و بعد از پزشکان شمس را به همراه نظرات آنها مطالعه کنید. علاوه بر موارد گفته شده بوتاکس معده برای لاغری نیز یکی دیگر از خدمات دکتر سعید شمس می باشد.

Latest

(دیدن همه)

• عوارض کاهش وزن سریع - 25 نوامبر 2025
• علت چاقی شکم در مردان و زنان - نوامبر 25, 2025
• چرا چاقی باعث چربی می‌شود - 25 نوامبر 2025